Ciernik

Ciernik (Gasterosteus aculeatus)

Występowanie:

Półkula północna, w Polsce pospolity.
W wodach słodkich zamieszkuje stojące zbiorniki wodne, a także zakola rzek, gdzie prąd jest znikomy. W wodach morskich występuje przy brzegu i na płyciznach. Żyje w luźnych ławicach. W zakolach rzek i w czystszych jeziorach może być bardzo liczny. Ma małe wymagania co do jakości wody.

Charakterystyka:

Ciało wydłużone, bocznie spłaszczone, osiąga 5–8 cm, u morskich form wędrownych maksymalnie 11 cm długości. Pysk spiczasty, mały otwór gębowy w położeniu końcowym. Wzdłuż boków szereg płytek kostnych, lepiej rozwinięty u populacji żyjących w morzu. Osobniki żyjące w wodach słodkich mogą być ich całkowicie pozbawione. Na grzbiecie występują zazwyczaj 3 kolce (od 2–5). Grzbiet szarozielony, niebieskozielony lub ciemnoszary, boki srebrzyste, brzuch szary, brudno biały lub różowawy.
Cierniki tworzą 2 formy, słodko i słonowodną różniące się od siebie zarówno wyglądem zewnętrznym jak i budową wewnętrzną uwarunkowaną różnicami genetycznymi - zobacz opis na dole strony.

Odżywianie:

Pożywienie cierników jest bardzo różnorodne. Młode osobniki żywią się planktonem. Dorosłe żywią się głównie małymi zwierzętami wodnymi, takimi jak larwy owadów i skorupiaki. Poza tym lubią ikrę i narybek innych ryb, w tym także przedstawicieli własnego gatunku.
Cierniki często polują w nocy, lokalizują zdobycz posługując się narządem linii bocznej, chociaż duże i wrażliwe oczy pozwalają na korzystanie ze wzroku nawet przy bardzo niewielkiej ilości światła.

Rozmnażanie:

Cierniki trą się od końca marca do początku sierpnia. Niektóre populacje żyjące w morzu wyruszają na tarło pod prąd rzek i potoków. Populacje stacjonarne odbywają tarło w wodach, w których żyją. W okresie tarła u samców gardło i podbrzusze stają się jaskrawoczerwone lub pomarańczowe, a całe ciało nabiera metalicznego połysku. W odpowiednim miejscu, np. w zagłębieniu na dnie lub nisko między roślinami, buduje gniazdo ze szczątków roślinnych sklejonych wydzieliną z nerek i wabi do niego wszystkie znajdujące się w okolicy samice. Ikra złożona przez samicę do gniazda jest natychmiast zapładniana przez samca. Samiec zwykle przegania samice i sam broni zapłodnionej ikry i narybku, dopóki ten nie wchłonie woreczka żółtkowego i nie rozpocznie samodzielnego życia.