Platana szponiasta (Xenopus laevis)

Naturalny zasięg występowania żaby szponiastej obejmuje wschodnie i południowe tereny Afryki. Zamieszkuje różnego rodzaju wody stojące, sadzawki oraz strumienie. Największe zagęszczenie tego płaza występuje w wodach eutroficznych czyli bogatych w zasoby pokarmowe. Gatunek ten jest wysoce odporny na brak wody, w czasie suszy może migrować do innych zbiorników lub zapadać w stan estywacji czyli letargu. Zagrzebana głęboko w mule chroni się przed utratą wilgoci i upałem. Wraz z nastaniem pory deszczowej i ponownym zalewaniem się zbiorników wodnych powraca do swojej aktywności.

Żaba ta należy do płazów bezogoniastych o krępym i masywnym ciele, które rozszerza się ku tyłowi. Ubarwienie górnej strony ciała jest szarozielone lub szarobrunatne z delikatnymi ciemniejszymi plamami, natomiast dolna strona ciała jest brudnobiała. W warunkach hodowlanych uzyskano również jednolicie cielisto-różową formę albinotyczną tego gatunku. Żaba ta posiada także zdolność zmiany ubarwienia w zależności od warunków jej otoczenia. Cechą charakterystyczną platany i dość wyjątkową wśród żab jest posiadanie na czubku głowy niewielkich oczu. Pod każdym okiem znajdują się krótkie „czułki”, które to prawdopodobnie są pozostałościami narządów dotykowych. Dodatkowo tak jak ryby, posiada na bokach tułowia linię boczną, która nie zanikła po okresie larwalnym i przybrała postać dwóch rzędów wytworów, podobnych do frędzli. Płaz ten jest gładki, nie posiada brodawek oraz języka. Dlatego też podczas jedzenia w charakterystyczny i dość zabawny sposób „podaje” sobie kęsy pożywienia wprost do pyska przednimi łapkami. Przednie kończyny tych żab są słabe i małe w przeciwieństwie do kończyn dolnych, które to są długie i silnie umięśnione. Palce kończyn dolnych spięte są szeroką błoną pławną przy czym na trzech wewnętrznych palcach występują pazurki, które ułatwiają jej zagrzebywanie się w mule. Z obecności pazurków wzięła się nazwa żaby. Samce tego gatunku osiągają do 8 cm długości, samice natomiast do 15 cm. Żyją do 15-20 lat. Żaby te żywią się pokarmem pochodzenia zwierzęcego, w ich menu występują bezkręgowce, larwy, drobne ryby i plankton.

Ciekawostką jest fakt wykorzystywania na początku ubiegłego wieku tego gatunku jako „testu ciążowego” dla kobiet. Wówczas w niewielkim zbiorniczku umieszczano młodą, nie zapłodnioną jeszcze samicę tej żaby i wstrzykiwano jej kilka kropli moczu badanej kobiety. Jeżeli pacjentka faktycznie była w ciąży na skutek obecności we wstrzykniętym moczu hormonu ciążowego- gonadotropiny kosmówkowej, żaba w ciągu kilku lub kilkunastu godzin składała skrzek.

Inwazyjność gatunku

Platana szponiasta należy do gatunku dość odpornego na niekorzystne warunki klimatyczne
i łatwo adoptującego się do zmian środowiskowych wywołanych działalnością człowieka.
Z uwagi na łatwość rozmnażania, rozprzestrzeniania się i zdolności adaptacyjne jest gatunkiem inwazyjnym, stanowiącym zagrożenie dla lokalnych populacji, w wielu miejscach swojego występowania. Przypuszcza się, iż rosnące zainteresowanie terrarystyczne i handel międzynarodowy żabami szponiastymi od roku 1930 mógł przyczynić się do przenoszenia na inne gatunki płazów śmiertelnej choroby - chytridiomikozy. Stwierdzono, iż żaba szponiasta jest odporna na grzyby Batrachochytrium dendrobatidis jednak przenosząc wektorowo patogen mogła przyczynić się do gwałtownego spadku liczebności wielu gatunków płazów na całym świecie.
Z uwagi na zagrożenie dla lokalnych gatunków płazów żaba szponiasta od dnia 2 sierpnia 2024 roku została wpisana na listę Inwazyjnych Gatunków Obcych (IGO) stwarzających zagrożenie dla Unii. Zwierzęta te wypuszczane przez nieodpowiedzialnych hodowców i opiekunów do ekosystemów w których naturalne nie występują mogą powodować szkody w środowisku lub gospodarce. Występujące naturalnie na danym obszarze gatunki stają się wówczas zagrożone poprzez konkurencję pokarmową IGO, drapieżnictwo, przekazywanie patogenów lub zakłócenie funkcjonowania ekosystemów.